Các hệ thống quản lý như HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 được sử dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm để đảm bảo an toàn cho sản phẩm. Mặc dù những hệ thống này có chung mục tiêu là đảm bảo an toàn thực phẩm nhưng cũng có những điểm khác biệt chính có thể ảnh hưởng đến lựa chọn của bạn khi triển khai một trong những tiêu chuẩn trên. Hãy cùng KNA CERT tìm hiểu mối liên quan giữa FSSC 22000 và ISO 22000 và HACCP.
Giới thiệu về HACCP, ISO 22000, FSSC 22000
1. HACCP là gì?
Tiêu chuẩn HACCP là viết tắt của “Hazard Analysis and Critical Control Point”, nghĩa tiếng việt là “Phân tích mối nguy và Điểm kiểm soát tới hạn”. Tiêu chuẩn HACCP Codex 2020 là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm, được Uỷ ban Codex chính thức ban hành ngày 23/11/2020, mang số hiệu CXC 1-1969 Rev.5-2020.
Tiêu chuẩn này nhằm xác định, đánh giá và kiểm soát các mối nguy có thể xảy ra trong quá trình sản xuất, chế biến và phân phối thực phẩm. HACCP được xây dựng dựa trên bảy nguyên tắc cơ bản, mỗi nguyên tắc đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống an toàn thực phẩm hiệu quả. Dưới đây là 7 nguyên tắc của HACCP:
- Phân tích mối nguy
- Xác định các điểm kiểm soát tới hạn
- Thiết lập giới hạn tới hạn
- Thiết lập hệ thống giám sát
- Thiết lập các hành động khắc phục
- Thiết lập quy trình xác nhận.
- Thiết lập hồ sơ và tài liệu
Việc áp dụng HACCP không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro về an toàn thực phẩm mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo niềm tin cho người tiêu dùng và đáp ứng các yêu cầu pháp lý trong ngành thực phẩm.
2. ISO 22000 là gì?
ISO 22000 là tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Tiêu chuẩn này được thành lập vào năm 2005, bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO). Phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn được ban hành vào năm 2018 và có tên gọi là ISO 22000:2018. Tiêu chuẩn ISO 22000 được xây dựng dựa trên việc kết hợp các nguyên tắc của HACCP và sự tương thích với các hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001. Điều này khiến ISO 22000 là tiêu chuẩn lý tưởng để triển khai một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm một cách toàn diện.
Tiêu chuẩn ISO 22000 áp dụng cho các tổ chức ở mọi quy mô tham gia vào bất kỳ khía cạnh nào của chuỗi cung ứng thực phẩm. Tiêu chuẩn này bao gồm các thành phần chính để đảm bảo an toàn thực phẩm như: giao tiếp tương tác, quản lý hệ thống, triển khai các chương trình tiên quyết và việc xem xét và cải tiến liên tục hệ thống. Việc áp dụng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo ISO 22000 giúp doanh nghiệp thúc đẩy cải tiến liên tục trong các quy trình và hiệu suất. Đồng thời giúp nâng cao uy tín thương hiệu và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.
3. FSSC 22000 là gì?
Tiêu chuẩn FSSC 22000 (Food Safety System Certification 22000) là một hệ thống chứng nhận về quản lý an toàn thực phẩm được phát triển nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về an toàn thực phẩm trong ngành công nghiệp thực phẩm trên toàn cầu. FSSC 22000 đưa ra các tiêu chí bổ sung để hỗ trợ các tổ chức giảm thiểu rủi ro trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm gian lận thực phẩm, phòng vệ thực phẩm, an toàn thực phẩm, văn hóa chất lượng, kiểm soát chất lượng, quản lý chất gây dị ứng và các sáng kiến giám sát môi trường.
FSSC 22000 đặt ra các yêu cầu để phát triển, triển khai và vận hành hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Các yêu cầu của FSSC 22000 được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn hiện hành ISO 22000:2018, các chương trình tiên quyết có liên quan (PRP), thông số kỹ thuật và các yêu cầu bổ sung của FSSC.
Kể từ tháng 2 năm 2010, FSSC 22000 đã được GFSI (Sáng kiến An toàn Thực phẩm Toàn cầu) công nhận. Từ tháng 3 năm 2021 FSSC 22000 đã được xác nhận là một phạm vi phụ của Thỏa thuận công nhận đa phương của Diễn đàn công nhận quốc tế (IAF MLA). Phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn là FSSC 22000 v6. Phiên bản này được FSSC Foundation công bố vào tháng 4 năm 2023. Các cuộc đánh giá chứng nhận đối với FSSC 22000 v5.1 chỉ được phép thực hiện đến hết ngày 31 tháng 3 năm 2024. Khi doanh nghiệp có chứng nhận FSSC 22000 v5.1 sẽ phải tiến hành nâng cấp nên FSSC 22000 v6. Thời hạn tiến hành nâng cấp từ ngày 1 tháng 4 năm 2024 đến hết ngày 31 tháng 3 năm 2025.
Mối Quan Hệ Giữa FSSC 22000, ISO 22000 và HACCP
Ba tiêu chuẩn FSSC 22000, ISO 22000 và HACCP đều hướng đến mục tiêu chung là đảm bảo an toàn thực phẩm thông qua việc kiểm soát các mối nguy trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, mỗi tiêu chuẩn có vai trò riêng và có sự liên kết chặt chẽ với nhau.
HACCP – Nền tảng cốt lõi của ISO 22000 và FSSC 22000
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) là hệ thống giúp doanh nghiệp xác định, đánh giá và kiểm soát các mối nguy có thể ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm, bao gồm mối nguy sinh học, hóa học và vật lý. Tuy nhiên, HACCP chủ yếu tập trung vào phân tích và kiểm soát mối nguy, chưa phải một hệ thống quản lý toàn diện.
ISO 22000 – Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hoàn chỉnh
Tiêu chuẩn ISO 22000 được xây dựng dựa trên nguyên tắc của HACCP, nhưng phát triển thành hệ thống quản lý an toàn thực phẩm toàn diện. Không chỉ kiểm soát mối nguy tại các điểm tới hạn, ISO 22000 còn áp dụng chu trình PDCA (Plan-Do-Check-Act) để đảm bảo cải tiến liên tục.
ISO 22000 còn có tính linh hoạt và dễ tích hợp với các hệ thống quản lý khác như:
- ISO 9001 (quản lý chất lượng)
- ISO 14001 (quản lý môi trường)
Điều này giúp doanh nghiệp xây dựng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm bền vững và phù hợp với yêu cầu thị trường.
FSSC 22000 – Tiêu chuẩn nâng cao được công nhận quốc tế
FSSC 22000 là một phiên bản nâng cao của chứng nhận ISO 22000, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe hơn. Tiêu chuẩn này không chỉ dựa trên ISO 22000 mà còn bổ sung:
✔ Các chương trình tiên quyết (PRP) phù hợp với từng ngành nghề
✔ Yêu cầu bổ sung về an ninh thực phẩm và phòng chống gian lận thực phẩm
FSSC 22000 được GFSI (Global Food Safety Initiative) công nhận, giúp doanh nghiệp dễ dàng tham gia chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu, đặc biệt là trong xuất khẩu.
Tóm lại
- HACCP: Công cụ giúp doanh nghiệp xác định và kiểm soát mối nguy thực phẩm.
- ISO 22000: Mở rộng HACCP thành một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm toàn diện, có tính linh hoạt và dễ tích hợp.
- FSSC 22000: Phiên bản nâng cao của ISO 22000, bổ sung các yêu cầu nghiêm ngặt hơn, phù hợp với doanh nghiệp xuất khẩu và tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Việc lựa chọn tiêu chuẩn phù hợp phụ thuộc vào quy mô, định hướng phát triển và thị trường mục tiêu của doanh nghiệp.